تاریخچه بانکداری و داستان پیدایش بانک
بانکداری یک سیستم مالی بسیار پیچیده است که نقش قابل توجهی را در توسعه اقتصادی و پایداری فرآیندهای تجاری ایفا می‌کند. به طور خلاصه، وظیفه این سیستم را می‌توان در مدیریت پول و ارزش رایج یا به عبارت ساده‌تر در مدیریت اقتصاد کشورها خلاصه کرد.
در این مطلب، قصد داریم داستان پیدایش بانک، تاریخچه بانکداری و برخی مفاهیم مرتبط را به شیوه‌ای داستان‌گونه روایت کنیم. پیشنهاد می‌کنیم با ما همراه شوید.
کلمه بانک از کجا ریشه گرفته است؟
واژه بانک در اصل از یک کلمه کهن ایتالیایی (banco) مشتق شده است. این واژه نیز به خودی خود منشا آلمانی دارد. در واقع، کلمه بانک را می‌توان با Bench یا نیمکت زبان انگلیسی مرتبط دانست که خود از منابع مذکور الهام گرفته است.
برای ریشه‌یابی کلمه بانک، کافی است به ایتالیای قرون وسطی نگاهی بیاندازیم. در سده‌های میانی، جمعیت اروپا با سرعت شگفت‌انگیزی رو به افزایش نهاد و حوزه‌هایی نظیر تجارت، هنر، کشاورزی و فناوری به‌تدریج توسعه یافت. احیاء این فعالیت‌ها با رونق بانکداری به شیوه‌های قدیمی همراه بود.
جالب است بدانید، یهودیان آن دوران مبادلات مالی خود را بر روی نیمکت‌هایی انجام می‌دادند که در میان بازارها قرار داشتند. در همان زمان، یکی از بانکداران دچار ضرر و زیان هنگفتی شد. به این ترتیب، مردم نیمکت او را شکستند. انجام این کار، اصطلاح ورشکستگی یا Bankruptcy را در میان همگان رواج داد!
تاریخچه بانکداری
برای بررسی تاریخچه بانکداری، لازم است فعالیت‌های اقوام کهنی نظیر آشوریان و بابلیان را بررسی کنید. این اقوام از قدیمی‌ترین افراد و گروه‌هایی به حساب می‌آیند که بانکداری کهن را ابداع کردند. شواهد به‌دست آمده نشان می‌دهد، مردمان این مناطق برای معاملات اقتصادی خود از نوعی اسناد تجاری استفاده می‌کردند که می‌توان آن‌ها را با چک‌های امروزی مقایسه کرد. جالب است بدانید، بخشی از قانون حمورابی هم به فعالیت‌های بانکی و قوانین بانکداری آن زمان اختصاص دارد. از طرف دیگر، یونانیان و رومیان باستان نیز فعالیت‌های بانکی خود را در معابد آن دوران انجام داده و در این زمینه به نوآوری‌ها و موفقیت‌های قابل توجهی هم دست یافته بودند!
مناطقی نظیر هند و چین را نیز نمی‌توان از این قاعده مستثنا دانست. یعنی، فرآیندهای بانکداری در این نقاط نیز مشاهده می‌شد و فعالان این حوزه در میان مردم از جایگاه ممتازی برخوردار بودند.
با این حال، نخستین موسسه مالی مشابه با بانکهای کنونی برای اولین بار در سال ۱۱۷۱ میلادی در ونیز ایتالیا تاسیس شد. این امر به واسطه نیاز فزاینده به وجود مراکزی برای سنجش ارزش و وصول مطالبات از مشتریان و انجام گرفت. راه‌اندازی موسسات بانکی خطر نقل‌وانتقال پول را در فواصل دور و نزدیک به حداقل کاهش می‌داد. لازم است توجه داشته باشید، در آن زمان مفهوم پول به شکل قابل توجهی با شرایط کنونی تفاوت داشت.
پیدایش بانکداری در دوران کهن
فرآیند بانکداری هم‌زمان با ضرب نخستین سکه‌ها در جهان آغاز شد. لزوم جابه‌جایی نقدینگی، ذخیره ثروت، مدیریت فعالیت‌های تجاری و برخی عوامل دیگر، بسیاری از افراد را بر آن داشت تا برای تاسیس اولین موسسات مالی و بانکهای دوران کهن اقدام کنند. بدیهی است، رواج پول به شکل کنونی، مبادلات بانکی و تبادلات ارزش را به شیوه‌ای امروزی و به مراتب کارآمدتر از گذشته امکان‌پذیر کرد. برای بررسی روند بانکداری در دوران کهن، لازم است نگاهی به امپراتوری‌های بابل، یونان، ایران و چین بیاندازیم.
پیدایش بانکداری در تمدن بابل
بابل در میان تمدن‌های باستانی از اصالت خاص و منحصر به فردی برخوردار بود. روش‌های به‌کار رفته در این امپراتوری به شکل قابل توجهی پیشرفت و توسعه جهان را در کلیه جوانب تحت تاثیر خود قرار داد. از این جمله، می‌توان به شیوه‌های بانکداری و قوانین حمورابی اشاره کرد.
قانون حمورابی نخستین سند شناخته‌شده‌ای است که مجموعه کاملی از قوانین مدنی و تجاری تنظیم شده توسط یک حکمران را با عموم مردم به اشتراک می‌گذارد. قوانین مربوط به اعطاء وام و پذیرش سپرده‌های تجاری از جمله مقررات تدوین شده در قانون حمورابی به حساب می‌آیند.
در آن زمان، شهر بابل سرشار از تجارت‌خانه‌ها و بانکهای بزرگ و قدرتمندی بود که ساکنان شهر و مناطق دور و نزدیک، ثروت و سرمایه نقدی خود را به آن‌ها می‌سپردند. در عین حال، تبادل اسناد، حواله، برات و سود بانکی نیز در آن زمان رواج داشت.
براساس شواهد به‌جا مانده از دوران امپراتوری بابل، میزان سود بانکی در آن زمان از ۲۰ تا ۴۳ درصد برآورد می‌شود. یافته‌ها نشان می‌دهند، معابد بابل از ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح به عنوان مراکزی برای انجام معاملات و عملیات بانکی شناخته می‌شدند. به این ترتیب، مردم اندوخته‌های گران‌بهای خویش را نزد موبدان به امانت گذاشته و در عوض، اموال غیر منقولی نظیر زمین و معادن را رهن می‌کردند.
پیدایش بانکداری در یونان
براساس مطالعات، روش‌های بانکداری کنونی به شکل قابل توجهی از عملیات بانکی و شیوه‌های بانکداری یونانیان تاثیر گرفته است. همین موضوع نشان دهنده پیشرفت چشمگیر صنعت بانکداری در یونان باستان است. در قرون سوم و چهارم پیش از میلاد، معابد و بانکهای خصوصی یونان هم درست مانند بابل به طور هم‌زمان به امر مدیریت پول و سرمایه و اعطاء وام اختصاص داشتند. از این جمله می‌توان به معبد دلفی در شهر افسس اشاره کرد. پس از کشورگشایی‌های اسکندر مقدونی، صنعت بانکداری نیز گسترش یافت و از یونان به مصر رسید.
پیدایش بانکداری در ایران
پیش از آغاز حکمرانی هخامنشیان در ایران باستان، اغلب موبدان و شاهزادگان به کار بانکداری با استانداردهای رایج همان دوران مشغول بودند. در واقع، انجام امور بانکی به طور انحصاری به این افراد اختصاص داشت. پس از به سلطنت رسیدن هخامنشیان، اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران به ثبات و امنیت رسید و به تبع آن، فعالیت‌های تجاری نیز رونق یافت. در این زمان، ضرب سکه و رواج مبادلات نقدی باعث توسعه بانکداری شد. به این ترتیب، مردم عادی هم به انجام این کار پرداختند.
جالب است بدانید، قوانین و مقررات بانکی آن زمان با الهام از اصول رایج در امپراتوری بابل پایه‌ریزی شده بود. در این دوران، بانک اجیبی (Egibi) در شهر بابل تاسیس شد. این بانک را می‌توان یکی از شناخته‌شده‌ترین بانکهای اوایل دوره حکمرانی هخامنشیان قلمداد کرد. از جمله فعالیت‌های این موسسه مالی می‌توان به پذیرفتن سپرده، اعطاء وام و رهن املاک اشاره کرد.
بانک اجیبی در اصل به گروهی از مهاجران یهودی ساکن در بابل تعلق داشت. از مهم‌ترین فعالیت‌های اقتصادی بانک اجیبی می‌توان مواردی نظیر خرید و فروش ملک، غلامان، احشام و کشتی‌های حامل کالاهای ارزشمند را برشمرد. براساس یافته‌های باستان شناسی، گشایش حساب جاری و در اختیار گذاشتن اسنادی معادل با چک‌های کنونی از قابل توجه‌ترین اقدامات صورت گرفته در این بانک باستانی به حساب می‌آید.
موراشی (Murashi) نیز یکی دیگر از بانکهای باستانی ایران است که به یکی از ساکنان شهر نیپور تعلق داشت. وی نام خود را بر روی این بانک گذاشت. فعالیت‌های بانک موراشی اندکی گسترده‌تر از اجیبی بود. از جمله فعالیت‌های تجاری این بانک می‌توان به اخذ وجوه مربوط به کالاهای تجاری، حفر قنات، فروش آب به کشاورزان، صیادی و برخی موارد دیگر اشاره کرد.
ظهور بانکداری در چین
در حدود قرن ششم قبل از میلاد، بانکداری در چین هم رواج یافت. در اوایل قرن دوم، چینی‌ها کاغذ را اختراع کردند. این امر، برای بسیاری از صنایع نقطه عطفی به حساب می‌آمد. طبیعتا، بانکداری نیز از این قاعده مستثنا نبود؛ چراکه این اتفاق، تهیه اسناد بانکی، تنظیم محاسبات و نگه‌داری و نقل و انتقال اسناد را به ساده‌ترین و ارزان‌ترین شکلی امکان‌پذیر می‌کرد.
بانکداری در قرون وسطی (قرن پنجم تا پانزدهم میلادی)
برای بررسی بانکداری در قرون وسطی لازم است با شرایط و بحران‌های آن زمان آشنایی یابید. قرون وسطی با سقوط امپراتوری روم، جنگ‌ها و منازعات جهانی و اختلال گسترده در نظام تجاری همراه بود. طبیعی است که مجموع عوامل یاد شده، فرآیندهایی نظیر بانکداری را نیز به شکل قابل توجهی تحت تاثیر قرار داد و بازرگانی، بانکداری و سایر مظاهر و فعالیت‌های مدرن آن روزگار را عملا نابود کردند. با این حال، پایان جنگ‌های صد ساله، ظهور طبقه اجتماعی جدیدی را به‌دنبال داشت که شهرنشین بوده و عموما به فعالیت‌های تجاری اشتغال داشتند. این امر، آغازی دوباره برای رونق بانکداری به حساب آمد.
در این میان، شهروندان یهودی اروپا به واسطه استعداد ذاتی خود در زمینه بانکداری به نوعی یکه‌تاز این میدان بودند. در این زمان، روند وام‌دهی و دریافت بهره‌های سنگین از گیرندگان وام با مخالفت جدی کلیسای کاتولیک مواجه شد. این امر سیستم بانکداری آن دوران را به شکل قابل توجهی متحول قرار داد.
بانکداری در دوران جدید (قرن پانزدهم به بعد)
از قرن پانزدهم میلادی به بعد، بازرگانی و داد و ستد به تدریج در کرانه دریای مدیترانه به ویژه در شهرهایی نظیر ونیز و فلورانس رونق یافت. کشف امریکا، مسیرهای دریایی جدید و گسترش روابط تجاری میان کشورهای شرقی و غربی جهان از عوامل موثر در شکوفایی فعالیت‌های بازرگانی بود. دامنه این فعالیت‌ها از سواحل دریای مدیترانه آغاز شد و به کشورهای حاشیه اقیانوس اطلس رسید. بدیهی است، پیشرفت اقتصادی با توسعه روز افزون خدمات بانکی همراه بود.
مخالفت کلیسای کاتولیک با فرآیندهای بانکی و دریافت بهره و همچنین، عواملی نظیر منع مشروط ربح در مذهب یهود، فرآیندهای بانکداری و صرافی را به طور انحصاری در اختیار یهودیان قرار داد. منع مشروط بهره به معنای ممنوع بودن دریافت ربح از یهودیان است. این در حالی است که «جان کالوین» رهبر پروتستان‌ها دریافت بهره از مسیحیان را بدون مانع اعلام کرد. علاوه بر این فتوا، عواملی مانند کشف طلا و نقره در آمریکا و نقل و انتقال وجوه آن‌ها به سایر کشورهای اروپایی، توسعه چشمگیر فعالیت‌های بانکی و تاسیس موسسات مالی متعدد را به‌دنبال داشت.
با توجه به آن چه گفته شد می‌توان دریافت، مولفه‌هایی نظیر سود و ربا از مهم‌ترین عناصر فعالیت‌های بانکداری یهودیان و مسیحیان به حساب می‌آید. توسعه فعالیت‌های اقتصادی، چاپ اسکناس، پرداخت وام و اعطاء اعتبار همگی در گسترش بانکداری و به رسمیت شناختن چک و جایگزین شدن آن با منابع نقدی در گردش موثر بود. به تدریج، کار به جایی رسید که حاکمان، شاهان و مقامات عالی‌رتبه از بانکداران پول قرض می‌کردند. استفاده بی‌رویه از اعتبارات مالی بنگاه‌های اقتصادی آن دوران از عوامل موثر در گسترش ورشکستگی در نیمه دوم قرن هفدهم میلادی به حساب می‌آید.
بانک مرکزی چگونه تشکیل شد؟
با گذشت زمان و طبق عادت دیرینه، بشر گام را از قوانین و استانداردهای رایج فراتر نهاد. نهادهای مالی آن زمان، انتشار اسکناس به صورت بی‌پشتوانه و بی‌رویه را پیش گرفتند. قانون چندانی هم برای نظارت بر عملکرد بانک‌ها وضع نشده بود. قوانین و مقررات موجود هم چندان رعایت نمی‌شدند. در نتیجه، فرآیندهایی نظیر اعطاء تسهیلات و پرداخت وام از محدودیت‌های لازم تبعیت نمی‌کردند. حتی حمایت مالی شرکت‌های سهامی هم بدون توجه به تبعات آن در سیستم بانکی آن دوران به شکلی تمام و کمال پذیرفته می‌شد. سرانجام، هرج و مرج در اعطاء اعتبارات و گشاده‌دستی‌های بی حد و حصر در پرداخت وام به ایجاد اختلال در فعالیت‌های بانکی و ورشکستگی این نهادهای مالی انجامید. تا جایی که بانک‌ها یکی پس از دیگری ورشکستگی خود را اعلام کردند و سیستم‌های مالی عریض و طویل با چالش‌های بزرگی مواجه شدند. این امر دولت‌ها را بر آن داشت تا به طور مستقیم در روند بانکداری و وضع قوانین مربوطه دخالت کند.
با توسعه صنعت و رونق گرفتن فعالیت‌های اقتصادی، نیاز جوامع به موسسات مالی و بانکهای تخصصی به شکل روزافزونی افزایش یافت. این امر لزوم انجام نظارت دولت بر روند چاپ اسکناس را نیز دو چندان کرد. اکنون، لازم بود بانک خاصی به صورت انحصاری و قانون‌مند وظیفه انتشار اسکناس را عهده‌دار شود. به این ترتیب، نظارت مستقیم قانون‌گذار بر این قبیل فعالیت‌ها به مراتب ساده‌تر از گذشته می‌شد.
مجموع عوامل یاد شده، بحران‌های مالی پس از به پایان رسیدن جنگ جهانی اول و لزوم حفظ ارزش پول، بانکهای ناشر اسکناس را بر آن داشت تا فعالیت‌های خود را به صورت منسجم‌تری انجام داده و این فرآیند را در حوزه اختیارات یک بانک واحد انجام دهند. قرار بر این شد که فعالیت‌های بانکهای ناشر اسکناس اختصاصا با نظارت‌های شدید دولتی همراه بوده و قوانین و مقررات خاصی بر آن‌ها حاکم باشد. بعدها از این موسسات مالی با عنوان بانک مرکزی یاد شد.
به این ترتیب، از اوائل قرن بیستم، اغلب کشورها به این نتیجه رسیدند که وجود بانک مرکزی در هر کشوری می‌تواند به تنظیم نحوه اختصاص اعتبارات و کنترل حجم آن کمک کرده و علاوه بر حفظ ارزش پول ملی با نظارت کافی و اعمال سیاست‌های مناسب، عملیات بانکی و تجاری را سامان‌دهی و از تکرار بحران‌های اقتصادی عظیم جلوگیری کند. بدیهی است که این امر در رشد و توسعه اقتصادی کشورها به شدت تاثیرگذار بوده است.
تاریخچه بانکداری مدرن
آغاز بانکداری مدرن به شیوه کنونی را می‌توان ناشی از فعالیت‌ها و ساختارهای ایجاد شده در ایتالیای عصر رنسانس دانست. در آن دوران، نظام‌های پولی و فعالیت‌های اقتصادی روش‌مند در شهرهای ثروتمندی نظیر فلورانس، ونیز و ژنووا رواج داشتند. در این میان، خانواده‌های باردی و پروزی از نخستین افرادی بودند که بانکداری را به عنوان کسب‌وکار خانوادگی خود برگزیدند و در قرن چهارم میلادی شعبات موسسات مالی خویش را ابتدا در فلورانس و سپس، در بخش‌ها و مناطق مختلف اروپا گسترش دادند. از شناخته‌شده‌ترین بانکهای ایتالیا، می‌توان به بانک Medici اشاره کرد. این بانک در سال ۱۳۹۷ میلادی توسط جیووانی مدیچی راه‌اندازی شد و عنوان نخستین بانک سرمایه‌گذاری ایالتی را به خود اختصاص داد.
بانکداری نوین
این روزها، بانکداری نوین به عنوان روشی جدید و پدیده‌ای نوظهور در عرصه بانكداری بین‌المللی گسترش یافته است. این امر به شکل قابل توجهی تحت تاثیر پیشرفت فناوری و پیدایش انواع تکنولوژی‌های تحول‌آفرین بوده است. روش‌های بانکداری در دنیای امروز بر برخی فعالیت‌های استاندارد و قوانین و مقررات منسجم و مستحکم مبتنی است. در ادامه قصد داریم تا جای ممکن، مفاهیم یاد شده را با شما به اشتراک بگذاریم:
فعالیت‌های استاندارد
امروزه، بانک‌ها به عنوان عامل پرداخت‌کننده وجوه مالی فعالیت کرده و این کار را از طریق نقد کردن چک‌ها یا مدیریت حساب‌های جاری مشتریان انجام می‌دهند. منظور این است که چک‌های صادر شده در وجه مشتریان از طریق بانک‌ها نقد شده و وجوه چک‌های سپرده‌گذاری شده در حساب‌های جاری مشتریان جمع‌آوری می‌شود. از دیگر روش‌های پرداخت وجوه توسط بانک‌ها می‌توان به راهکارهایی نظیر ACH، انتقال مخابره‌ای یا تلگرافی، EFTPOS و استفاده از دستگاه‌های پرداخت خودکاریا خودپرداز (ATM)اشاره کرد.
قوانین
در شرایط کنونی، بانکهای تجاری غالبا توسط موسسات مستقل از دولت راه‌اندازی شده و قوانین آن‌ها براساس تحلیل قراردادهایی است که از روابط میان بانک و مشتری الهام می‌گیرد. از اصلی‌ترین حقوق و مقررات موجود در این زمینه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مانده‌حساب بانکی یک تعهد مالی است که میان بانک و مشتری وجود دارد. دارا بودن اعتبار مناسب حساب به منزله بدهکار بودن بانک به مشتری بوده و در صورت درخواست مشتری، بانک مکلف است میزان موجودی را به وی پرداخت کند.
- بانک متعهد می‌شود، چک‌های مشتری را به میزان اعتبار حساب و به اندازه موجودی پرداخت کند. در غیر این صورت، مشتری به بانک وکالت می‌دهد، مبالغ بالاتر از حساب را پرداخت نکرده و پولی برداشت نشود.
- در صورت عدم دسترسی به وکالت مشتری، ممکن است بانک در قبال چک‌های صادر شده پولی برداشت نکند.
- بانک موافقت می‌کند به عنوان نماینده مشتری عمل کرده و چک‌های صادر شده در وجه وی را جمع‌آوری کند.
- بانک این حق را داد که حساب‌های مشتری را با هم ترکیب کند. زیرا هر حساب تنها یک جنبه از همان رابطه اعتباری است.
- بانک دارای حق تصرف در مورد چک‌های صادر شده در وجه مشتری است تا حدی که مشتری به بانک بدهکار باشد.
- بدون موافقت مشتری، بانک اجازه ندارد جزئیات معاملات صورت گرفته از طریق حساب مشتری را فاش کند. انجام این کار تنها در صورتی جایز است که فاش کردن جزییات عملیات یک وظیفه عمومی تلقی شده و از طرف نهادهای قانونی دستورات لازم به بانک ابلاغ شده باشد.
- بانک اجازه ندارد بدون اعلام دلایل منطقی حساب یک مشتری ببندد. زیرا انجام این کار، پرداخت چک‌ها و معاملات عادی تجاری را با تعویق همراه می‌کند. البته، برخی از موسسات مالی نظیر جوامع سازندگی و اتحادیه‌های اعتباری ممکن است تحت قوانین مجزایی تدوین و تاسیس شده و به صورت جزئی یا کلی از رعایت الزامات بانکی معاف باشند. الزامات صدور مجوز بانکی در بین حوزه‌های قانونی، متفاوت است اما به‌طور کلی می‌توان آن را به قرار زیر برشمرد:
- حداقل سرمایه
- نسبت حداقل سرمایه
- مناسب و صحیح برای حسابداران، صاحبان، مدیران، یا کارمندان ارشد بانک
- تأیید طرح تجاری بانکی به عنوان وامی که به قدر کافی محتاطانه و قابل پذیرش باشد.
انواع روش‌های بانکداری
انواع روش‌های بانکداری را به اختصار می‌توان چنین برشمرد:
بانکداری شعبه‌ای:
به معنای فعالیت بانکی با مجوز تاسیس شعبه
بانکداری بی‌شعبه:
به معنای فعالیت بانکی بدون مجوز تاسیس شعبه
بانکداری سرمایه‌گذاری:
به معنای واسطه‌گری مالی در خرید اوراق بهادار دست اول و عرضه به سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه
بانکداری عمده:
به معنای انجام عملیات بانکی توسط یک بانک برای یک بنگاه مالی یا بانک دیگر
بانکداری خرد یا خرده بانکداری:
به معنای انجام عملیات توسط یک بانک برای بنگاه‌ها و اشخاص
انواع بانک
انواع بانک برحسب نوع مشتری و فعالیت‌های مالی، متفاوت است. از این جمله می‌توان موارد زیر را نام برد:
بانکداری جزئی:
مستقیما با اشخاص و تجارت‌های کوچک سر و کار دارد.
بانکداری تجاری:
خدمات تجارت بازار متوسط را ارائه می‌دهد.
بانکداری شراکتی:
به موسسات تجاری بزرگ و مستقل مربوط است.
بانکداری خصوصی:
خدمات مدیریت سرمایه را برای اشخاص و خانواده‌های دارای ارزش شبکه‌ای بالا فراهم می‌کند.
بانکداری سرمایه‌گذاری:
فعالیت‌هایی بازارهای مالی را در برمی‌گیرد.
فعالیت‌های اقتصادی بانک‌ها و موسسات مالی خصوصی عمدتا سودآور است. برخی از این نهادها توسط دولت اداره شده و تعداد دیگری نیز به وسیله سازمان‌های غیرانتفاعی مدیریت می‌شوند. از دیگر انواع بانک، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بانکهای جزئی
- بانکهای تجاری
- بانکهای توسعه محلی
- اتحادیه‌های اعتباری
- بانکهای ذخیره‌های پستی
- بانکهای خصوصی
- بانکهای خارج از حوزه قانونی
- بانکهای ذخیره
- درگاه‌های واسط
- بانکهای اخلاقی
انواع بانکهای سرمایه
بانکهای سرمایه با انجام پذیره‌نویسی و ضمانت فروش اوراق بهادار و اوراق قرضه به داد و ستد پرداخته و با ارائه پیشنهادهای لازم نظیر پیشنهاد ادغام، بازار مالی را رونق بخشیده و فعالیت‌های بازار سرمایه را به سمت سودآوری هدایت می‌کنند.
در این میان، اصطلاح بانکهای بازرگان به گروهی از بانک‌ها اطلاق می‌شود که از دیرباز ضامن سرمایه‌گذاری و معاملات این چنینی بوده‌اند. به عبارت دیگر، بانکهای بازرگان به جای اعطاء وام، سرمایه شرکت‌ها را به صورت سهام عرضه کرده و برخلاف شرکت‌های سرمایه مخاطره‌آمیز، تمایل به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های جدید ندارند.
سایر انواع بانک
بانکهای مرکزی و بانکهای اسلامی از دیگر انواع بانک به حساب آمده و عملکرد آن‌ها را می‌توان چنین تبیین کرد:
بانکهای مرکزی:
بانکهای مرکزی معمولا تحت مالکیت دولت بوده و از قوانین مالی کشور تبعیت می‌کنند. از این جمله، می‌توان به پشتیبانی از بانکهای تجاری یا مدیریت نرخ سود نقدی و فراهم کردن نقدینگی کافی برای سیستم بانکداری اشاره کرد. در شرایط بحرانی، بانک مرکزی به عنوان نهاد وام دهنده عمل می‌کند.
بانکهای اسلامی:
بانکهای اسلامی به قوانین دین مبین اسلام پایبند بوده و فارغ از سیاست‌گذاری‌های رایج مدیریت می‌شوند. فعالیت این بانک‌ها و موسسات مالی برمبنای اجتناب از ربا و بهره پایه‌ریزی شده است.
سخن آخر
همان طور که پیش‌تر هم گفته شد، بانکداری عبارت از سیستم مالی بسیار پیچیده‌ای است که توسعه اقتصادی و پایداری فرآیندهای تجاری را تقویت کرده و مدیریت منابع مالی، پول، سرمایه و ارزش‌های رایج اقتصاد را برعهده دارد. مجموع عوامل یاد شده، اهمیت عملکرد این نهادهای مالی را ثابت می‌کند.
بدون دیدگاه